IMFLUNA LOGO

گَندِواش یا کینگو یا خاراگوش چینی با نام علمی دوجمله‌ای (Artemisia annua) و یک گونه گیاهی از دولپه‌ای‌های نو (Eudicots)، از راسته گل مینا (Asterales)، تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae)، سرده درمنه‌ها (Artemisia) است و در اکثر مناطق شمالی ایران به ویژه کوه های مازندران، بابل و گیلان یافت می شود.

ماده موثره فرآورده گیاهی ایمفلونا، ماده ای با نام آرتميسينين است. آرتمیسینین یک ترکیب شیمیایی گیاهی با نام سزکویی‌ترپن لاکتون است که از نوعی گیاه دارویی چینی با نام علمی Artemisia annua L از خانواده کاسنیان استخراج می‌شود. در ایران این گیاه به نام گندواش معروف است و حاوی ترکیب‌هایی همچون فلاوونوئید، روغن‌های فرار و آرتمیسینین است. این گیاه بیش از دو هزار سال برای درمان تب و مالاریا مورد استفاده قرار گرفته است (30).

آرتیمیسینین که به آن qinghaosu نیز گفته می شود، داروی ضد مالاریا است که از گیاه کرم چوب شیرین، Artemisia annua گرفته شده است و از برگهای خشک شده یا گلهای گل A. annua تقطیر می شود. آرتیمیسینین در برابر کلیه ارگانیسم های تولید کننده تک یاخته ناشی از مالاریا، پلاسمودیم فالسی پارم P. falciparumمؤثر است. آرتیمیسینین حاوی یک گروه پراکسید است که با هموزین واکنش می دهد و این واکنش به احتمال زیاد منجر به تولید رادیکال هایی می شود که به پروتئین های انگل حمله می کنند و در نتیجه ارگانیسم ها را می کشند (29).

آرتمیسینین و مشتقات آن مانند artesunate استخراج شده از گیاه گندواش، فعالیت ضد ویروسی را در برابر طیف وسیعی از ویروس ها از جملهHSV1، سیتومگالوویروس انسانی، ویروس اپشتین بار، ویروس هپاتیتB ، ویروس هپاتیتC ، HIV1 و ویروس اسهال گاوی از خود نشان داده است (30).

اثرات فارماکولوژیک گیاه گندواش:

آرتمیسینین با ساختار منحصر به فرد پل اندوپراکسیدی خود به اهداف سیتوزولی و یا میتوکندری متصل می شود. با این حال، هنوز شناخته نشده است که چه تعداد از اجزای سلولی توسط آرتمیسینین مورد هدف قرار می گیرند. بر اساس تغییرات عملکردی آنها، آنزیم های حاوی هم، آنزیم نیتریک اکساید سنتاز (NOS) و کاتالاز (CAT) به عنوان اهداف آرتمیسینین از باکتری ها (32و31) و سلول های تومور (35-33) تایید شدند. در واقع، آرتمیسینین همچنین با پروتئین های غیرهم و بسیاری دیگر از پروتئین ها در تعامل است. به عنوان مثال، تاکنون 124 پروتئین غیر هم مالاریا که به طور کووالانسی به آرتمیسینین متصل شده اند و با موفقیت در انگل مالاریا پلاسمودیم فالسیپارم شناسایی شدند (35-33).

اثرات درمانی بر روی بیماری کوید:

آرتمیسینین اخیراً به عنوان یک داروی بالقوه COVID-19 مورد استفاده مجدد قرار گرفته است. مستندات فعالیت ضد SARS-CoV-2 آن به توانایی در مهار مراحل اولیه پروتئین اسپایک و فاکتور رشد تغییردهنده بتا (TGF-β) و همچنین توانایی ایجاد اختلال در حوادث داخل سلولی پس از ورود SARS نسبت داده شده است. عصاره گیاه آرتمیزیا آنوا فعالیت ضد ویروسی را در شرایط in vitro علیه ویروس کرونا و سارس از خود نشان دادند (36).

عصاره های این گیاه با محتوای آرتمیسینین بالا در فاز 2 کارآزمایی بالینی در مقابل کوید 19 مطالعه شدند. همچنین مشتق دیگری از آرتمیسینین بنام آرتسونات در مطالعات برون تنی در مقابل SARS-CoV-2 فعالیت قابل توجهی را همانند آرتمیسینین از خود نشان داده اند. مطالعات بسیاری در سال 2020 فعالیت ضد ویروسی Artemisinin و مشتقات آن را در برابر SARS-2-CoV-2 در غلظت های میکرومولار تأیید کردند (37).

در آوریل سال 2005 میلادی، شرکت بیوتکنولوژی کالیفرنیا Mateon Therapeutics در یک خبرنامه مطبوعاتی اعلام کرد که آرتمیسینین در آزمایشات متعدد، همانند سازی ویروس کرونا را که باعث ایجاد COVID-19 می شود، مهار می کند. آرتمیسینین و نیز آرتسونات مشتق شده از گیاه آرتمیزیا آنوا توانایی جلوگیری از تولید مثل ویروس ها از جمله سیتومگالوویروس انسانی، ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 و هپاتیت C را دارند. (38).

در سالهای اخیر، یافته های بسیاری در مقالات منتشرشده نشان داده است که نه تنها آرتمیسینین بلکه سایر ترکیبات موجود در عصاره های گیاه آرتمیزیا آنوا نیز وجود دارندکه اثرات مهاری را نسبت به SARS-CoV-2 دارند. پیشنهاد شده است که فلاونوئیدها موجود در این گونه گیاهی بر علیه SARS-CoV-2 فعال هستند (43-39) .

علاوه بر این، مطالعات نرم افزاری طراحی دارو نشان داده است که آرتمیسینین و مشتقات آن Artesunate می توانند به پروتئین اسپایک ویروس کرونا متصل شوند و از چسبیدن ویروس به گیرنده های ACE2 انسان جلوگیری به عمل آورند که اولین مرحله لازم در روند عفونت میزبان ویروس کرونا است (44).

در یک مطالعه بالینی در سال 2020 که بر روی 41 بیمار کرونایی بر روی گروه درمانی آرتمیسینین با گروه کنترل انجام شده است، مشاهده گردید که در گروه درمانی آرتمیسینین، زمان بهبود قابل توجه علائم، زمان تبدیل به منفی بودن آزمایش های SARS-CoV-2 و مدت زمان بستری در بیمارستان نیز کمتر از گروه کنترل بود که این نشان از موثر بودن آرتمیسینین بر روی بیماران کوید-19 می باشد (45).

آرتمیسینین و برخی از مشتقات آن از نظر آزمایشگاهی، فعالیت ضد ویروسی را علیه تعدادی از ویروسهای بیماری زایی انسانی مانند ویروس سیتومگال انسانی (HCMV)¬، ویروس اپشتین بار (EBV)¬، ویروس هرپس سیمپلکس انسانی -6 ( HHV-6) از خود نشان داده اند. گزارش هایی از پاسخ بالینی در كودك مبتلا به میوكاردیت HHV-6 و بیمار مبتلا به HCMV مقاوم به گانسیكلوویر و مقاوم به فوسكارنت در اثر مصرف آرتمیسینین گزارش شده است (46).

اثرات ضد سرطان:

شواهد موجود نشان می دهد که ترکیبات آرتیمیسینین دارای فعالیت قوی هستند. آرتیمیسینین و quercetagetin 6,7,3’,4’-tetramethyl ether (فلاونوئید) بررسی شده اند که هر دو نیز فعالیت در برابر چندین نوع تومور را در شرایط برون تنی از خود نشان داده اند (47). همچنین دی هیدروآرتیمیسینین و آرتسونات مورد بررسی قرار گرفته اند که سلولهای سرطانی را بطور قابل توجهی در شرایط برون تنی مهار می کنند (48،49). به نظر می رسد وجود آهن برای این فعالیت ضروری است و مقادیر کافی آهن ممکن است برای جلوگیری از مقاومت سلول های سرطانی به ترکیبات آرتمیسینین ضروری باشد (50-48). ترکیبی از سولفات آهن و دی هیدروآرتیمیسینین در محدود کردن رشد فیبروسارکوم در موش صحرایی مؤثر بوده است (51).

[29]- Efferth T, Romero MR, Wolf DG, Stamminger T, Marin JJG, Marschall M. The antiviral activities of artemisinin and artesunate. Clin Infect Dis. 2008; 47:804-11.

[30]- Sawamura R, Shimizu T, Sun Yi, et.al. In vitro and in vivo anti-influenza virus activity of diarylheptanoids isolated from Alpinia officinarum. Antiviral Chemistry & Chemotherapy 2010 21:33–41 (doi: 10.3851/IMP1676).

[31]- Zeng, Q. P., Xiao, N., Wu, P., Yang, X. Q., Zeng, L. X., Guo, X. X., et al. (2011). Artesunate potentiates antibiotics by inactivating bacterial heme-harboring nitric oxide synthase and catalase. BMC Res. Notes 4:223. doi: 10.1186/17560500-4-223.

[32]- Zeng, Q. P., and Zhang, P. Z. (2011). Artemisinin mitigates proliferation of tumor cells by alkylating heme-harboring nitric oxide synthase. Nitric Oxide 24,110–112.doi:10.1016/j.niox.2010.12.005.

[33]- Wang, D. T., Wu, M., Li, S. M., Gao, Q., and Zeng, Q. P. (2015a). Artemisinin mimics calorie restriction to extend yeast lifespan via a dual-phase mode: a conclusion drawn from global transcriptome profiling. Sci. China Life Sci. 58, 451–465.doi:10.1007/s11427-014-4736-9.

[34]- Wang, D. T., Wu, M., Li, S. M., Gao, Q., and Zeng, Q. P. (2015b). Artemisinin mimicscalorierestrictiontotriggermitochondrialbiogenesisandcompromise telomereshortening.PeerJ 3:e822.doi:10.7717/peerj.822.

[35]- Wang, J. G., Zhang, C. J., Chia, W. N., Loh, C. C., Li, Z., Lee, Y. M., et al. (2015). Haem-activated promiscuous targeting of artemisinin in Plasmodium falciparum.Nat.Commun.6:10111.doi:10.1038/ncomms10111.

[36]- Gilmore K., Zhou Y., Ramirez S., Pham L. V., Fahnøe U., Feng S., et al. (2020). In vitro efficacy of Artemisinin-based treatments against SARS-CoV-2. bioRxiv. 10.1101/2020.10.05.326637.

[37]- Repurposing Anti-Malaria Phytomedicine Artemisinin as a COVID-19 Drug, Fatih M. Uckun, Saran Saund, Hitesh Windlass and Vuong Trieu, Front. Pharmacol., 19 March 2021 | https://doi.org/10.3389/fphar.2021.649532.

[38]- Li, S.-Y.; Chen, C.; Zhang, H.-q.; Guo, H.-y.; Wang, H.; Wang, L.; Zhang, X.; Hu, S.-n.; Yu, J.; Xiao, P.-g.; Li, R.-s.; Tan, X.; Identification of natural compounds with antiviral activities against SARS-associated coronavirus; Antivir. Res. 2005, 67, 18–23.

[39]- Gilmore, K.; Zhou, Y.; Ramirez, S.; Pham, L.V.; Fahnøe, U.; Feng, S.; Offersgaard, A.; Trimpert, J.; Bukh, J.; Osterrieder, K.; Gottwein, J.M.; Seeberger, P.H. In vitro efficacy of Artemisinin-based treatments against SARS-CoV-2, bioRxiv doi: https://doi.org/10.1101/2020.10.05.326637.

[40]- ClinicalTrials.gov Identifier: NCT04530617.

[41]- Nair, M.S.; Huang, Y.; Fidock, D.A.; Polyak, S.J.; Wagoner, J.; Towler, M.J.; Weathers, P.J. Artemisia annua L. extracts prevent in vitro replication of SARS-CoV-2; bioRxiv doi: https://doi.org/10.1101/2021.01.08.425825.

[42]- Dandara, C.; Dzobo, K.; Chirikure, S. COVID-19 Pandemic and Africa: From the Situation in Zimbabwe to a Case for Precision Herbal Medicine. Omics A Journal of Integrative Biology 2020, 24, DOI: 10.1089/omi.2020.0099.

[43]- Nordling, L. Unproven herbal remedy against COVID-19 could fuel drug-resistant malaria, scientists warn. Science 2020, doi:10.1126/science.abc6665.

[44]- Sehailia M., Chemat S. (2020). In-silico studies of antimalarial-agent artemisinin and derivatives portray more potent binding to Lys353 and Lys31-binding hotspots of SARS-CoV-2 spike protein than hydroxychloroquine: potential repurposing of artenimol for COVID-19. ChemRxiv.

[45]- Li G., Yuan M., Li H., Deng C., Wang Q., Tang Y., et al. (2021). Safety and efficacy of artemisinin-piperaquine for treatment of COVID-19: an open-label, non-randomised and controlled trial. Int. J. Antimicrob. Agents 57, 106216. 10.1016/j.ijantimicag.2020.106216.

[46]- D’alessandro S., Scaccabarozzi D., Signorini L., Perego F., Ilboudo D., Ferrante P., et al. (2020). The use of antimalarial drugs against viral infection Microorganisms 8, 85. 10.3390/Microorganisms8010085.

[47]- Zheng GQ. Cytotoxic terpenoids and flavonoids from Artemisia annua. Planta Med. 1994;60:54-57.

[48]- Singh NP, Lai H. Selective toxicity of dihydroartemisinin and holotransferrin toward human breast cancer cells. Life Sci. 2001;70:49-56.

[49]- Efferth T, Dunstan H, Sauerbrey A, et al. The anti-malarial artesunate is also active against cancer. Int J Oncol. 2001;18:767773.

[50]- Sadava D, Phillips T, Lin C, et al. Transferrin overcomes drug resistance to artemisinin in human small-cell lung carcinoma cells. Cancer Lett. 2002;179:151-156.

[51]- Moore JC , Lai H , Li JR, et al. Oral administration of dihydro-artemisinin and ferrous sulfate retarded implanted fibrosarcoma growth in the rat. Cancer Lett. 1995;98:83-87.